Kể từ khi thành lập huyện đến nay, HĐND huyện và HĐND 3 xã đã qua 9 nhiệm kỳ hoạt động (từ nhiệm kỳ thứ nhất: 1977 - 1979 đến nhiệm kỳ thứ 9: 2004 - 2009).
Giai đoạn năm 1977 - 1986; Trong thời gian này, đội ngũ cán bộ CNVC ở địa phương còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng, nhiều chức vụ lãnh đạo chủ chốt cấp huyện phải tăng cường cán bộ trong đất liền ra công tác tại đảo. Từ thực trạng chung về công tác cán bộ như vậy, đòi hỏi HĐND 2 cấp huyện và xã phải có nhiều cố gắng tích cực trong việc triển khai thực hiện nhiệm vụ theo chương trình và kế hoạch công tác đã đề ra và đã mang lại một số kết quả thiết thực trong quá trình hoạt động; nhiều đại biểu đã phát huy tốt tinh thần trách nhiệm của mình, vừa học hỏi kinh nghiệm thực tiễn, vừa tự nghiên cứu, học tập để không ngừng nâng cao trình độ về mọi mặt nhằm từng bước thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của người đại biểu.
Đ/C HÀ SÔNG LÔ
Phó Bí thư Huyện Uỷ,
Chủ tịch HĐND huyện Phú Quý
Giai đoạn từ năm 1986 - nay; bộ máy hoạt động của HĐND từ huyện đến các xã đã được tập trung chỉ đạo củng cố kiện toàn; qua các nhiệm kỳ hoạt động, cơ cấu tổ chức HĐND ngày càng hợp lý hơn; trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ và lý luận chính trị của đại biểu HĐND các cấp ngày càng được nâng lên. Tổng số đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2004 - 2009 hai cấp huyện và xã được bầu là 117 đại biểu, trong đó cấp huyện: 30 đại biểu, cấp xã: 87 đại biểu; đại biểu là nữ, cấp huyện chiếm tỉ lệ 23,33%, cấp xã: 29%; đại biểu là người ngoài Đảng, cấp huyện chiếm tỉ lệ 6,66%, cấp xã: 40,22%; đại biểu có trình độ trung cấp chính trị, cấp huyện chiếm tỉ lệ: 63,33%, cấp xã: 36,78%; đại biểu có trình độ cao cấp chính trị (chủ yếu ở cấp huyện) chiếm tỉ lệ: 3,3%; đại biểu có trình độ đại học (cấp huyện) chiếm tỉ lệ: 20%. Trong nhiệm kỳ này, hoạt động HĐND 2 cấp ngày càng thực hiện tốt hơn chức năng quyết định những vấn đề quan trọng ở địa phương, thể hiện:
- Về ban hành văn bản; qua 8 kỳ họp, HĐND 2 cấp ở huyện và xã đã ban hành 161 Nghị quyết; trong đó, cấp huyện 59 Nghị quyết, cấp xã 102 Nghị quyết. Nhìn chung, các Nghị quyết của HĐND huyện và các xã trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh đều bám sát đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, phù hợp với đặc điểm tình hình và yêu cầu thực tế tại địa phương.
- Trong hoạt động giám sát (bao gồm giám sát của HĐND tại kỳ họp; giám sát của Thường trực HĐND; giám sát của các Ban HĐND và giám sát của đại biểu HĐND), HĐND 2 cấp đã có nhiều cố gắng tập trung giám sát việc thi hành pháp luật, việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan Nhà nước và việc triển khai thực hiện các Nghị quyết HĐND, nhất là việc triển khai thực hiện Nghị quyết về nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội hàng năm tại địa phương. Thông qua các hoạt động giám sát, kịp thời chấn chỉnh những sai sót trong quá trình triển khai tổ chức thực hiện, đồng thời từng bước nâng cao tinh thần trách nhiệm của các ngành, các cấp và nhân dân địa phương trong việc chấp hành Hiến pháp, luật, các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan Nhà nước cấp trên và Nghị quyết của HĐND cùng cấp.
- Công tác tiếp dân, theo dõi và đôn đốc việc giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân; từ đầu nhiệm kỳ đến nay: HĐND 2 cấp đã tiếp 357 lượt công dân (đại biểu HĐND huyện tiếp: 61 lượt, đại biểu HĐND xã tiếp: 296 lượt), nhận 86 đơn khiếu nại của công dân, cấp huyện : 24 đơn, cấp xã: 62 đơn, nội dung khiếu nại chủ yếu trên lĩnh vực đất đai, đền bù giải tỏa. Đã nghiên cứu và chuyển đến các cấp có thẩm quyền xem xét và giải quyết đúng theo quy định pháp luật, đến nay cơ bản đã giải quyết dứt điểm.
- Hoạt động tiếp xúc cử tri trước và sau mỗi kỳ họp HĐND ngày càng có nhiều chuyển biến tiến bộ; đại biểu HĐND huyện đã thực hiện 376 lượt tiếp xúc cử tri, đại biểu HĐND xã thực hiện 987 lượt. Qua các buổi tiếp xúc có 728 ý kiến, kiến nghị của cử tri, cấp huyện 116 kiến nghị, cấp xã 612 kiến nghị. Các ý kiến, kiến nghị của cử tri liên quan đến nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng và một số vấn đề bức xúc mà cử tri quan tâm. Trên cơ sở báo cáo tổng hợp ý kiến cử tri của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và phản ánh của các tổ đại biểu HĐND 2 cấp, Thường trực HĐND huyện và Thường trực HĐND 3 xã đã có văn bản yêu cầu UBND các cấp và các ngành chức năng ở huyện và xã trả lời theo luật định, đến nay cơ bản các ý kiến, kiến nghị đó đã được các ngành chức năng xem xét, trả lời, giải quyết theo thẩm quyền.
Tuy nhiên, hoạt động giám sát của HĐND chưa nhiều, chủ yếu là hoạt động giám sát của Thường trực HĐND. Năng lực hoạt động của đại biểu HĐND các cấp còn bất cập, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu nhiệm vụ mới, nhất là ở cấp xã. Thực hiện chức năng giám sát còn lúng túng, hiệu quả giám sát chưa cao; bên cạnh đó, tinh thần trách nhiệm của một số đại biểu chưa được phát huy đúng mức… nên phần nào đó cũng làm hạn chế đến chất lượng hoạt động của HĐND 2 cấp trong 30 năm qua.
Để từng bước nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND 2 cấp, trong thời gian tới cần tích cực thực hiện một số yêu cầu, nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm sau:
- Tiếp tục cải tiến và từng bước nâng dần chất lượng các kỳ họp HĐND theo hướng dành nhiều thời gian cho việc thảo luận, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp; xác định đúng tầm quan trọng của kỳ họp là hình thức hoạt động chủ yếu của HĐND.
- Thực hiện có hiệu quả chức năng quyết định của HĐND trong việc quyết định những vấn đề quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội; triển khai các biện pháp củng cố và giữ vững quốc phòng - an ninh, xây dựng chính quyền địa phương. Các Nghị quyết HĐND ban hành phải bám sát đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, mang tính khả thi cao, sát hợp với tình hình thực tế địa phương, được nhân dân đồng tình và tích cực tham gia thực hiện.
- Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với hoạt động HĐND. Đẩy mạnh hoạt động giám sát của HĐND trong việc thi hành pháp luật, thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan Nhà nước cấp trên và việc triển khai thực hiện các Nghị quyết HĐND. Từng đại biểu HĐND phải phát huy tốt tinh thần trách nhiệm của người đại biểu dân cử; tại các kỳ họp, các đại biểu phải chuẩn bị kỹ ý kiến đóng góp, đi thẳng vào nội dung trọng tâm và những vấn đề quan trọng, bức xúc cần tập trung giải quyết ở địa phương. Các đại biểu phải dành thời gian thỏa đáng hơn cho hoạt động HĐND, giữ mối quan hệ mật thiết với cử tri nơi bầu ra đại biểu, đồng thời phải báo cáo tình hình hoạt động trong năm của đại biểu trước cử tri đúng theo luật định.
- Duy trì và thực hiện chế độ giao ban định kỳ hàng tháng, quý giữa Thường trực HĐND huyện và Thường trực HĐND 3 xã để kiểm điểm tình hình triển khai thực hiện, rút kinh nghiệm trong hoạt động HĐND theo chương trình và kế hoạch đề ra.
- Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực quản lý điều hành của bộ máy Nhà nước ở huyện. Tập trung xây dựng, củng cố kiện toàn các ban HĐND các cấp, bảo đảm hoạt động ngày càng nâng dần chất lượng, hiệu quả là một nhiệm vụ cấp thiết, có ý nghĩa hết sức quan trọng trong tình hình hiện nay.